Ewasm: Neredeyiz ve Nereye Gidiyoruz?

5 min readNov 27, 2021

Ethereum 2015 yılında hayata geçirildi ve o zamandan bu yana kullanım senaryosu geliştirmek özelinde en önemli blok zincirlerden birisi haline geldi. Ethereum’un çıkış noktası “merkeziyetsiz bir dünya bilgisayarı” yaratmaktı.

Lansmanından bu yana merkeziyetsiz uygulamaların geliştirilmesi, blok zincir teknolojisinin kullanımının finanstan sanal dünyalara kadar her şeyi içeren gerçek hayattaki kullanım durumlarına uyarlanabilmesini sağladı.

Ancak son beş yıldaki katlanarak büyüme bize bu ağın kendi etrafında inşa edilen bu devasa ekosistemi ev sahipliği yapabilmek için teknik olarak hazır olmadığını gösterdi.

Bunun sonuçları özellikle son beş yıldır aşikar bir şekilde görülüyor: fahiş işlem ücretleri, ağ tıkanıklıkları ve talebin fazla olduğu zamanlarda Web3 talepleri altında çalışamadığını ortaya koyan katı bir mimari.

Neyse ki, blok zincir teknolojisinin evriminin bir parçası ve sektördeki en önemli dApps ağı olarak, Ethereum, son yıllarda Proof-of-stake (POS) konsensüs mekanizmasına geçiş yaparken gereken ölçeklenebilirliği elde etmek için bu zorlukların üstesinden gelmeyi mümkün kılan önemli gelişmeler yaşadı.

Öngörülen bu yol haritasındaki iyileştirmeler arasında Ethereum’un konsensüs protokolünün kökte değiştirilmesine izin vermesi beklenen ve uygulamaların merkeziyetsiz düzeyde dağıtılması için sanal makine mimarisi kullanan Ewasm da var.

Ewasm Nedir?

Ethereum’da akıllı sözleşmeler, şu anda katı olan ve yalnızca Solidity gibi düşük performanslı programlama dillerini destekleyen bir mimari olan Ethereum Sanal Makinesi (EVM) adı verilen bir sanal makine aracılığıyla dağıtılır.

Çözüm, Ethereum ağı için optimize edilmiş esnek, yüksek performanslı Ewasm, WebAssembly’dir. Ewasm, Ethereum dApp’lerini yüksek performanslı blok zincirlere taşırken, Ethereum Sanal Makinesi yerine geçerek, Ethereum uyumluluğu sağlar. Ewasm, Ethereum akıllı sözleşmelerini yerel hıza yakın bir seviyeye yükselterek EVM’yi geliştirir.

WebAssembly (Wasm), web geliştiricilerinin internette uygulamalar oluşturabileceği yeni bir endüstri standardıdır. Bu yeni yöntem, World Wide Web Konsorsiyumu (W3C) tarafından halihazırda nispeten yavaş olan JavaScript’in muadili olarak tanıtılmıştır.

Dünyanın önde gelen bilgisayar donanım üreticileri, işletim sistemleri ve programlama dillerinin de desteğiyle, Wasm, WebAssembly’yi tercih eden Polkadot, Cosmos, Solana ve Oasis gibi yeni nesil halka açık blok zincirlerinde dApp’leriyle etkileşim kurmak için sanal makine mimarisi olarak kullanılıyor.

Ancak birçok WebAssembly sanal makineleri şu an Ethereum üzerinde çalışan EVM uygulamalarıyla uyumlu değil ve yeni nesil ağlarda çoğu geliştiricinin yeni blok zinciri uygulamaları çalıştırmasını önlüyor.

Bu sorunu çözmek adına, EVM uygulamalarını yeni nesil blok zincirlerinde dağıtabilmesini sağlamak için Ethereum Foundation, Ewasm olarak da bilinen WebAssembly bazlı bir Ethereum sanal makinesi önerdi.

Bu teknolojik çözümü kullanarak Ewasm ve EVM aynı hesap ve veri yapısını paylaşır ve harici uygulamalar için uyumlu RPC Web3 ara yüzleri sağlar.

Ethereum’un Mevcut Durumu

Son iki yıl içinde Ethereum blok zincirinde bir dizi büyük güncelleme yapıldı.

ETH 2.0'a (Serenity) yükseltilmesinin bir parçası olarak Ethereum çeşitli aşamalardan geçti ve şu anda önerilen yol haritasına göre Shard Chains (Aşama 1) uygulaması gerçekleştiriliyor.

Üçüncü aşamada (Aşama 2), yeni bir Ethereum bazlı WebAssembly sanal makine (eWASM) blok zincir üzerinde uygulanacak. Consensys’e göre üçüncü aşamanın 2022'ye kadar tamamlanmış olacağı öngörülüyor.

Bu sanal makine Web Assembly teknolojisini temel alıyor ve World Wide Web Consortium (W3C) tarafından açık kaynak standardı olarak tanımlanıyor. WASM çoklu programlama dillerini desteklediğinden dolayı, eWASM Ethereum’da mevcut EVM’in sağladığı sadece Solidity ile yazılanlardan ziyade herhangi bir dilde yazılmış akıllı sözleşmelerin yürütülmesine izin verebilir. 1. Aşamada sınırlı fonksiyonu olan Shard Chains tamamen fonksiyonel işlem zincirlerine dönüştürülecek ve Ethereum ağını ölçeklendirebilecek.

Ewasm: Ethereum’a Alternatif Seçenekler

Ewasm, özellikle kararlılık ve ilgili özellikler başta olmak üzere Ethereum’ın ihtiyaçları için uygun WebAssembly bileşenlerinin bir alt kümesinden oluşur. Aynı zamanda Ethereum platformunun özelliklerine erişim sağlayan bir dizi sistem akıllı sözleşmesi içerir.

Ewasm’ın avantajları ise oldukça barizdir: daha hızlı yürütme hızı, iyileştirilmiş donanım desteği, mevcut araçlar için üstün destek, dil değişimi ve WebAssembly ekosisteminin geniş topluluğuna erişim.

Ewasm projesi aynı zamanda mevcut opcode komut setini de destekleyerek ve yeni akıllı sözleşmelerin Rust, Go vb. gibi üst düzey dillerde yazılmasına izin vermenin ötesinde dönüştürme seçenekleri içererek, geriye dönük uyumluluğu amaçlıyor.

Şu anda birçok blok zincir platformu, ya mimarilerine dahil ederek ya da üçüncü taraf sağlayıcılar aracılığıyla, Ethereum bazlı WebAssembly (Ewasm) teknolojisini uygulayarak EVM uyumluluğu sunmak için yapılandırılıyor

ParaState’den Moonbeam’e kadar Polkadot ekosisteminde akıllı sözleşmeleri taşımak için çözümler yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlıyor ve bunların çoğu, Ethereum’un ana dili olan Solidity ile yazılmış durumda.

Bunların öne çıkanlarından birisi de ParaState. ParaState hem Ethereum’da hem de ekosisteminden yararlanmaya çalışan en düşük maliyetle optimize edilmiş performans sunan harici ağlarda dApps geliştiricileri sunmak amacıyla SSVM-Ewasm Substrate paletini sunuyor.

SSVM-Ewasm Substrate ile merkeziyetsiz uygulamaların geliştiricileri yerel Ethereum dillerinin (Solidity ve Fe gibi) yanı sıra LLVM standardındaki 20'den fazla programlama dilini kullanarak da akıllı sözleşmeler yazabilecek.

Bu teknolojik çözüm ile ParaState, Ethereum ile uyumlu akıllı sözleşmeler yazmak ve bunları Polkadot’tan daha hızlı çalıştırabilmek için birden çok programlama dilinin kullanımına izin veren bir VM sunarak blok zincir ekosistemindeki tek çok zincirli platform oluyor. Bu sayede doğal ölçeklenebilirlik sorunlarını (yüksek işlem ücretleri/düşük hız) da geride bırakıyor.

Gelecek: Soliditysiz Ethereum?

Ewasm’ın Ethereum üzerinde uygulanması artık neredeyse eli kulağında. Üst düzey dillerde programlama özelliklerine sahip, yüksek düzeyde ölçeklenebilir bir sanal makine oluşturmada bu teknolojinin avantajları Web3 programı kapsamında blok zinciri endüstrisinin sürdürülebilirliğini garanti etmek için mükemmel bir çözümdür.

Ethereum 2'ye geçiş ölçeklenebilirlik, güvenlik, merkeziyetsizleştirme ve ekonomi üzerinde büyük etkilere sahip olacaktır. Saniyede yaklaşık 10.000 işlem hacmi beklenirken, proof-of-work sisteminin terk edilmesi doğrulayıcıların gerçekleştirmesi gereken hesaplamalı çalışma miktarını büyük ölçüde azaltarak ağın merkeziyetsizliğine ve karbon ayak izine önemli katkıda bulunabilir.

eWasm, yeni EVM olacak ve akıllı sözleşmelerin, şu anda Ethereum’da olduğu gibi sadece Solidity değil herhangi bir programlama dilinde yazılmasına izin verecek.

Bunun neden olacağı sonuçlar önemlidir çünkü daha fazla geliştiricinin zaten aşina oldukları programlama dillerinde akıllı sözleşmeler yazmasına izin verecek.

Sonuçlar sektör için oldukça şaşırtıcı olabilir. Solidity dışındaki üst düzey dillerde yeni merkeziyetsiz uygulamalar geliştirmek için Ethereum’a katılan geliştiricilerin sayısı önemli ölçüde artacaktır.

Ayrıca ParaState 16 Ekim 21:00 ila 15 Aralık 21:00 arasında iki aylık bir yazılım yarışması düzenliyor. Etkinlik DoraHacks ile ortaklaşa düzenleniyor ve geliştiricilerin çevrimiçi olarak tamamlayabileceği ve gönderebileceği görevler için toplam $100.000 ödül sunuyor.

Proje sunuş linki: https://hackerlink.io/en/grant/Parastate/1

ParaState Hakkında

Ethereum’un steroidli hali olarak bilinen ParaState, Polkadot, Substrate, Ethereum ve aynı zamanda Ethereum uyumluluğu sağlamak isteyen diğer zincirler arasında uygulama ve geliştirici ekosistemi arasında köprü kuran çok zincirli bir akıllı sözleşme platformudur. Mevcut tüm Ethereum uygulamalarıyla sorunsuz uyumluluk sağlamak için EVM paletini desteklerken, ParaState aynı zamanda geliştiricilere yeni nesil akıllı sözleşme uygulama ortamı olan Ethereum bazlı WebAssembly sunuyor. Bu iki altyapı birbiri ile etkileşim halindedir ve ParaState’te aynı hesap sistemini paylaşırlar.

Parastate Topluluğuna Katılın